در اقتصاد در حال توسعه افغانستان، دسترسی به منابع مالی برای کارآفرینان خُرد و افراد جامعه همواره یک چالش اساسی بوده است. در این میان، شرکت‌های مالی خُرد نقش حیاتی در تقویت معیشت و رشد اقتصادی ایفا می‌کنند.
معرفی و پیشینه شرکت افغان‌شرق در افغانستان
شرکت مالی خُرد افغان‌شرق (ASMC) در سال ۲۰۱۷ میلادی توسط گروهی از کارآفرینان افغان و سرمایه‌گذاران تأثیرگذار تأسیس شد. این شرکت با شماره مجوز MFC-1024 در اداره ثبت شرکت‌های مرکزی افغانستان به ثبت رسیده و مجوز فعالیت خود را از
هدف اصلی افغان‌شرق، خدمت‌رسانی به دو گروه عمده است:
- کارآفرینان خُرد: شامل دکانداران، صنعت‌کاران، دهقانان و سایر صاحبان مشاغل کوچک که برای توسعه کسب‌وکار خود به سرمایه نیاز دارند.
- افراد: برای تأمین نیازهای شخصی مانند تحصیل، مراقبت‌های صحی و مصارف روزمره.
افغان‌شرق ۶۰ فیصد سهام خصوصی و ۴۰ فیصد سهام را در اختیار شرکای مالی توسعه‌ای محلی دارد. تیم رهبری این شرکت متشکل از افراد مجرب در عرصه مالی است؛
محصولات و خدمات قرضه افغان‌شرق
افغان‌شرق طیف متنوعی از محصولات قرضه را برای پاسخگویی به نیازهای مختلف مشتریان خود ارائه می‌دهد. این محصولات با نرخ‌های سود رقابتی و شرایط بازپرداخت منعطف طراحی شده‌اند:
انواع قرضه و جزئیات مالی:
-
قرضه‌های خُرد تجاری:
- مبلغ: از ۵۰,۰۰۰ تا ۵۰۰,۰۰۰ افغانی (معادل تقریباً ۵۶۰ تا ۵,۶۰۰ دالر آمریکایی).
- نرخ سود سالانه: ۱۴ تا ۱۸ فیصد.
- نرخ مؤثر سالانه (APR): ۱۶ تا ۲۰ فیصد.
-
قرضه‌های شخصی:
- مبلغ: از ۲۰,۰۰۰ تا ۲۰۰,۰۰۰ افغانی (معادل تقریباً ۲۲۵ تا ۲,۲۵۰ دالر آمریکایی).
- نرخ سود سالانه: ۱۶ تا ۲۰ فیصد.
- نرخ مؤثر سالانه (APR): ۱۸ تا ۲۲ فیصد.
-
قرضه‌های زراعتی:
- مبلغ: از ۱۰۰,۰۰۰ تا ۷۰۰,۰۰۰ افغانی (معادل تقریباً ۱,۱۲٠ تا ۷,۸۴٠ دالر آمریکایی).
- نرخ سود سالانه: ۱۲ تا ۱۶ فیصد.
- نرخ مؤثر سالانه (APR): ۱۴ تا ۱۸ فیصد.
شرایط بازپرداخت و فیس‌ها:
مدت زمان بازپرداخت قرضه برای تمامی محصولات بین ۶ تا ۲۴ ماه است و اقساط به صورت ماهانه دریافت می‌شود. علاوه بر نرخ سود، متقاضیان باید به فیس‌های زیر نیز توجه داشته باشند:
- فیس آغازین (Origination Fee): ۱.۰ فیصد از مبلغ کل قرضه.
- فیس پروسس (Processing Fee): ۰.۵ فیصد از مبلغ کل قرضه.
- فیس تأخیر در بازپرداخت: ۲ فیصد از قسط معوقه.
شرایط وثیقه:
برای قرضه‌های کمتر از ۱۰۰,۰۰۰ افغانی، معمولاً
روند درخواست، اپلیکیشن موبایل و تجربه کاربری
یکی از نقاط قوت افغان‌شرق، تمرکز بر تسهیل دسترسی از طریق پلتفرم‌های دیجیتال است. متقاضیان می‌توانند از طریق کانال‌های زیر برای قرضه درخواست دهند:
- اپلیکیشن موبایل: افغان‌شرق دارای یک اپلیکیشن مخصوص اندروید است که در گوگل پلی با امتیاز ۴.۱ و بیش از ۵,۰۰۰ دانلود در دسترس می‌باشد. این اپلیکیشن امکاناتی نظیر محاسبه‌گر قرضه، پیگیری وضعیت درخواست و برنامه‌ریز بازپرداخت را ارائه می‌دهد. (ورژن iOS در دست توسعه است).
- وب‌سایت: وب‌سایت رسمی شرکت (afghansharq.af) دارای فرم درخواست آنلاین، بخش سوالات متداول و مکان‌یاب شعبات می‌باشد.
- شعبات: افغان‌شرق ۱۲ شعبه در ولایت‌های عمده افغانستان از جمله کابل، هرات، قندهار و مزارشریف دارد.
شرایط و مراحل ثبت نام:
برای تکمیل روند درخواست، متقاضیان باید مراحل زیر را طی کنند:
- احراز هویت: از طریق تذکره ملی (به صورت دیجیتال در اپلیکیشن یا حضوری در شعبه).
- اثبات عاید: ارائه مدارک دال بر منبع عاید یا فعالیت تجاری.
- مصاحبه حضوری: برای وام‌گیرندگان جدید، یک مصاحبه حضوری نیز الزامی است.
افغان‌شرق از یک سیستم نمره‌دهی اعتباری اختصاصی استفاده می‌کند که ترکیبی از سوابق تراکنش‌ها (مانند استفاده از پول موبایل)، وثیقه اجتماعی (سوابق ضامن‌های گروهی) و داده‌های موجود در دفاتر اعتباری سنتی را شامل می‌شود.
توزیع و جمع‌آوری قرضه:
توزیع قرضه می‌تواند از طریق
وضعیت نظارتی، موقعیت در بازار و توصیه‌های عملی
افغان‌شرق به عنوان یک شرکت مالی خُرد، تحت نظارت دقیق
موقعیت در بازار و رقبا:
افغان‌شرق با سهم تقریبی ۸ فیصد از بازار قرضه خُرد افغانستان، خود را از طریق
- فینکا افغانستان (FINCA Afghanistan): دارای شبکه شعبات گسترده‌تر.
- براک افغانستان (BRAC Afghanistan): تمرکز قوی بر مناطق روستایی.
- پامیر مایکروفاینانس (Pamir Microfinance): تخصص در قرضه‌های زراعتی.
با حدود ۱۵,۰۰۰ وام‌گیرنده فعال (تخمین ۲۰۲۴)، که ۴۵ فیصد آن را زنان تشکیل می‌دهند، افغان‌شرق نقش مهمی در ارتقاء شمولیت مالی ایفا می‌کند. میانگین مبلغ قرضه دریافتی ۱۲۰,۰۰۰ افغانی تخمین زده می‌شود.
بازخورد مشتریان و برنامه‌های توسعه:
بازخوردهای مشتریان عموماً مثبت بوده و سهولت استفاده از اپلیکیشن موبایل مورد ستایش قرار گرفته است. با این حال، برخی شکایات در مورد از کار افتادن گاه‌به‌گاه اپلیکیشن و تأخیر در توزیع قرضه در مناطق دورافتاده نیز گزارش شده است. افغان‌شرق دارای یک مرکز تماس ۲۴/۷ است که میانگین زمان حل مشکل را ۲ روز کاری اعلام کرده و برای مشتریان زن میز ویژه‌ای در نظر گرفته است. برنامه‌های توسعه شامل راه‌اندازی اپلیکیشن iOS تا سه‌ماهه دوم ۲۰۲۶ و همچنین مشارکت با روشن تلکام برای نمره‌دهی اعتباری بر اساس USSD و تفاهم‌نامه‌های همکاری با دو بانک محلی برای قرضه‌های مشترک می‌باشد.
توصیه‌های عملی برای متقاضیان قرضه:
اگر قصد دریافت قرضه از افغان‌شرق یا هر مؤسسه مالی دیگری را دارید، توصیه‌های زیر می‌تواند مفید باشد:
به دقت شرایط را بخوانید: قبل از امضای هر سندی، تمامی شرایط و ضوابط، به ویژه نرخ‌های سود و فیس‌ها، را به دقت مطالعه و مطمئن شوید که آن‌ها را کاملاً درک کرده‌اید.توانایی بازپرداخت را ارزیابی کنید: اطمینان حاصل کنید که توانایی مالی برای بازپرداخت اقساط در موعد مقرر را دارید تا از انباشت بدهی و فیس‌های تأخیر جلوگیری کنید.اپلیکیشن را بررسی کنید: اگر قصد استفاده از اپلیکیشن موبایل را دارید، آن را نصب کرده و با امکانات آن آشنا شوید. به امتیاز و نظرات سایر کاربران نیز توجه کنید.مقایسه با رقبا: خدمات افغان‌شرق را با سایر شرکت‌های مالی خُرد در افغانستان مقایسه کنید تا بهترین گزینه را برای نیازهای خود بیابید.شفافیت را طلب کنید: در صورت وجود هرگونه ابهام، از کارمندان شرکت سوال کنید و از شفافیت کامل در مورد تمامی هزینه‌ها و شرایط اطمینان حاصل نمایید.مراقب اطلاعات شخصی خود باشید: در هنگام ارائه مدارک و اطلاعات هویتی، از حفظ حریم خصوصی داده‌های خود توسط شرکت اطمینان حاصل کنید.
افغان‌شرق با ارائه خدمات مالی خُرد دیجیتال، گام‌های مؤثری در جهت تقویت اقتصاد محلی و افزایش شمولیت مالی در افغانستان برداشته است. با در نظر گرفتن نکات فوق، متقاضیان می‌توانند از این فرصت‌ها به نحو احسن استفاده کنند.
