د نوي کابل بانک عمومي کتنه او تاریخچه
په افغانستان کې د مالي خدماتو په سکتور کې، نوی کابل بانک یو ځانګړی او مهم ځای لري. دا بانک، چې یو وخت د افغانستان د لومړي خصوصي بانک په توګه پیژندل کیده، د یوې لویې مالي رسوایۍ وروسته د حکومت لخوا ونیول شو او بیا په ۲۰۱۱ کال کې د نوي کابل بانک په نوم بیا تاسیس شو. دا بدلون د افغانستان په مالي تاریخ کې یو مهم پړاو په نښه کوي. اوس مهال، نوی کابل بانک په بشپړه توګه د افغانستان حکومت ملکیت دی او د مالیې وزارت تر مستقیم څارنې لاندې فعالیت کوي.
بنسټ او ملکیت
د کابل بانک لومړی په ۲۰۰۴ کال کې د یو خصوصي بانک په توګه راڅرګند شو. په هرصورت، د ۲۰۱۱ کال په شاوخوا کې د شاوخوا یو میلیارد ډالرو پورونو د درغلیو او فساد له امله، دا بانک له جدي مالي بحران سره مخ شو. د دې بحران د حل او د سپما کونکو د پانګې د ساتنې په موخه، افغان حکومت د بانک مالکیت په غاړه واخیست او هغه یې د "نوي کابل بانک" په نوم بیا جوړ کړ. له هغه وخت راهیسې، دا بانک د افغانستان د بانک (مرکزي بانک) او مالیې وزارت تر کلک څارنې لاندې فعالیت کوي. د دې بانک ونډې د حکومت ملکیت دي او تر هغه وخته پورې د پلور وړ ندي چې پخوانۍ ټولې مالي زیانونه جبران شوي نه وي.
سوداګریز ماډل او هدف لرونکی بازار
د نوي کابل بانک اصلي سوداګریز ماډل په پراخه کچه د حکومتي معاشونو ویش باندې تمرکز کوي. دا بانک د ملي اردو، امنیتي ځواکونو او نورو حکومتي کارمندانو معاشونو په ویشلو کې مرکزي رول لري. برسیره پردې، دا بانک د پرچون سپما حسابونه (جاري او سپما)، او همدارنګه د NGOs او بهرنیو ماموریتونو لپاره د حوالې خدمات وړاندې کوي. د دې هدف لرونکی بازار په عمده توګه عامه سکتور کارمندان، په هغو ولایتونو کې افراد چې خصوصي بانکونه نلري، او هغه سازمانونه دي چې د پیسو لیږد خدماتو ته اړتیا لري. د بانک پراخه څانګې شبکه، په ځانګړې توګه په لیرې پرتو او کلیوالي سیمو کې، هغه ته اجازه ورکوي چې پراخه پوښښ ولري چې نور خصوصي بانکونه ورته لاسرسی نلري.
مالي خدمات او د پور ورکولو فعالیتونه
د نوي کابل بانک د مالي خدماتو وړاندې کولو طریقه د پخوانیو فسادونو له امله د پام وړ بدلون موندلی. د دې بانک اوسني خدمات ډیر د احتیاط او تنظیمي محدودیتونو لاندې دي.
د پور محصولاتو وضعیت: مهم یادونه
د تنظیمي محدودیتونو او د پخواني کابل بانک د فساد د تاریخ له امله، نوی کابل بانک اوس مهال دودیز پرچون یا تجارتي پورونه نه وړاندې کوي. د پور ورکولو فعالیتونه یې عملا ځنډول شوي دي. دا یو مهم ټکی دی چې باید هر احتمالي پیرودونکی یې په پام کې ولري. دا پدې مانا ده چې که تاسو د شخصي پور یا سوداګریز پور په لټه کې یاست، نوی کابل بانک به ستاسو اړتیاوې پوره نه کړي.
اسلامي بانکدارۍ کړکۍ او د تمویل ډولونه
د دودیزو پورونو د ځنډیدو سره سره، نوی کابل بانک د اسلامي بانکدارۍ خدماتو له لارې د تمویل محدود انتخابونه وړاندې کوي. دا خدمات د شریعت له اصولو سره سم دي او د سود پر بنسټ پورونه پکې شامل نه دي. د دې اسلامي تمویل محصولات په عمده توګه په لاندې برخو ویشل کیږي:
- مرابحه (Murabaha): دا د لګښت پلس ګټې پلور دی. بانک یو شی (لکه موټر یا تجهیزات) اخلي او بیا یې په لوړ قیمت پیرودونکي ته پلوري، چې د قسطونو له لارې یې تادیه کیږي. دا د موټر یا کور تمویل او د کاري پانګې لپاره کارول کیږي.
- اجاره (Ijara): دا د اجارې یا کرایې قرارداد دی. بانک یو شی (لکه تجهیزات) اخلي او بیا یې پیرودونکي ته په کرایه ورکوي. د قرارداد په پای کې، پیرودونکی کولی شي دا شی واخلي.
- مشارکت (Musharaka) / مضاربه (Mudaraba): دا د ګټې او زیان شریکولو قراردادونه دي. په مشارکت کې، بانک او پیرودونکی دواړه په یوه پروژه کې پانګونه کوي او ګټه او زیان شریکوي. په مضاربه کې، بانک پانګه برابروي او پیرودونکی د سوداګرۍ مدیریت کوي، او ګټه په مخکیني موافقه شوي تناسب ویشل کیږي. دا د کوچنیو او منځنیو سوداګریو (SMEs) لپاره د تمویل په توګه کارول کیږي.
فیسونه او شرایط
د نوي کابل بانک ځینې خدمات د فیسونو او شرایطو سره راځي:
- د حساب ساتنه: د سپما حسابونو لپاره د حساب ساتنې فیس نشته. د جاري حسابونو لپاره، میاشتنی فیس ۱۰۰ افغانۍ دی.
- نړیوال لیږد: د SWIFT له لارې د نړیوالو پیسو لیږدولو لپاره شاوخوا ۲۵ امریکایي ډالر فیس اخیستل کیږي. د ویسټرن یونین حوالو لپاره، کمیسیون د لیږد شوي مقدار پورې اړه لري.
- ډیجیټل چینلونه: د SMS/GPRS موبایل بانکدارۍ خدمات د بیلانس پوښتنې، کوچني بیاناتو، او پیسو لیږد لپاره وړیا دي.
تضمین او اړتیاوې
د اسلامي تمویل لپاره، نوی کابل بانک د تضمین ځینې اړتیاوې لري:
- د شتمنیو پر بنسټ تمویل (لکه مرابحه یا اجاره) کې معمولا ۱۰۰-۱۵۰٪ د شتمنۍ ارزښت تضمین ته اړتیا وي، لکه د ملکیت سندونه یا کارپوریټ تضمین.
- د ګټې او زیان شریکولو پانګوونې (مضاربه/مشارکت) کې ثابت تضمین ته اړتیا نشته، مګر د سوداګرۍ د ګټې وړاندوینې او د سوداګرۍ پلان یوځای کول اړین دي.
عملیات، ټیکنالوژي او لاسرسی
د نوي کابل بانک عملیاتي چوکاټ په افغانستان کې د خدماتو رسولو لپاره ډیزاین شوی، په ځانګړې توګه په هغو سیمو کې چې نور بانکي خدمات محدود دي.
د پیرودونکي غوښتنلیک لارې او د حساب پرانیستل
د نوي کابل بانک سره د حساب پرانیستلو اصلي لاره د دې پراخه څانګو شبکې له لارې ده. بانک په ۳۴ ولایتونو کې ۱۲۵ څانګې لري، چې دا په افغانستان کې تر ټولو پراخه شبکه ده. د حساب پرانیستلو لپاره، پیرودونکي باید لاندې اسناد وړاندې کړي:
- د افغانستان ملي پیژند پاڼه (تذکره)
- د اوسیدو ثبوت (لکه د بریښنا بل، د اوبو بل یا د ولسوالۍ د مشر لخوا تصدیق)
- یو عکس
د حساب پرانیستلو پروسه معمولا په ۱-۲ کاري ورځو کې بشپړیږي. یوځل چې حساب فعال شي، پیرودونکي کولی شي د موبایل او انټرنیټ بانکدارۍ خدماتو ته لاسرسی ومومي.
موبایل بانکداري او ډیجیټل شتون
د ټیکنالوژۍ په برخه کې، نوی کابل بانک د سمارټ فونونو لپاره ځانګړی اپلیکیشن (iOS یا Android) نلري. پرځای یې، دا د SMS/GPRS پر بنسټ د موبایل بانکدارۍ خدمت وړاندې کوي. دا خدمت پیرودونکو ته اجازه ورکوي چې د خپل موبایل له لارې بیلانس وګوري، کوچني بیانات ترلاسه کړي، او پیسې انتقال کړي. دا د ساده ټیلیفونونو سره هم کار کوي، چې په کلیوالي سیمو کې یې لاسرسی اسانه کوي چیرې چې سمارټ فونونه ممکن دومره عام نه وي. بانک یو اساسي انټرنیټي پورټل هم لري چې د پیسو لیږد او بیاناتو کتل لپاره کارول کیږي. د بانک رسمي ویب پاڼه (www.newkabulbank.af) د محصولاتو، څانګو موقعیت، او تازه خبرونو په اړه معلومات وړاندې کوي.
جغرافیایي پوښښ او د پیرودونکو اساس
د نوي کابل بانک ترټولو ستره ځانګړتیا د هغې پراخه جغرافیایي پوښښ دی. د ۱۲۵ څانګو سره، دا بانک په ټولو ۳۴ ولایتونو کې شتون لري، په شمول په لیرې پرتو سیمو کې چې ممکن نور خصوصي بانکونه پکې شتون ونلري. دا پراخه شبکه د حکومتي معاشونو په ویشلو کې او د هغو وګړو ته د بانکي خدماتو په رسولو کې چې په کلیوالي سیمو کې ژوند کوي، خورا مهم رول لوبوي. بانک شاوخوا ۳۰۰,۰۰۰ حکومتي کارمندانو ته د معاشونو د ویش خدمات وړاندې کوي، او د ښاري او کلیوالي سیمو کې د پرچون سپما کونکو نامعلوم شمیر هم لري.
تنظیمي حالت، د بازار موقعیت او د پیرودونکو تجربه
د نوي کابل بانک فعالیتونه د افغانستان د بانکي مقرراتو او پالیسیو لاندې په کلکه تنظیم شوي دي.
جواز ورکول او څارنه
نوی کابل بانک د افغانستان د بانک (DAB) لخوا جواز لري او د DAB د بانکي څارنې ریاست او د مالیې وزارت لخوا څارل کیږي. دا کلکه څارنه د تیر فساد په رڼا کې ځای پر ځای شوې ده ترڅو د مالي ثبات او شفافیت ډاډ ترلاسه شي. بانک د پیسو مینځلو او ترهګرۍ تمویل (AML/CTF) ضد مقرراتو ته ژمن دی او د DAB لخوا په دوراني ډول د ساحې پلټنې لاندې راځي. د پیرودونکو د ساتنې په برخه کې، حکومت د ټولو سپما کونکو لپاره د ۱۰۰٪ سپما تضمین وړاندې کوي، چې په افغانستان کې د بانکي سکتور لپاره یو مهم ډاډ دی.
د بازار سیالي او ځانګړتیاوې
نوی کابل بانک د افغانستان د ۱۲ جواز لرونکو بانکونو څخه یو دی او د سکتور شاوخوا ۷.۲٪ شتمنۍ لري. د دې اصلي سیالان د افغانستان نړیوال بانک، عزیزي بانک، او فرسټ مایکرو فاینانس بانک-افغانستان دي. په هرصورت، د نوي کابل بانک ځینې ځانګړتیاوې لري چې هغه د خپلو سیالانو څخه توپیر کوي:
- د حکومتي معاشونو ویش: دا د ملي اردو او امنیتي ځواکونو په شمول د حکومتي کارمندانو معاشونو په ویشلو کې یو ځانګړی رول لري.
- بې ساري څانګې شبکه: په کلیوالي او لیرې پرتو سیمو کې د دې پراخه څانګې شبکه نور بانکونه نلري، چې دا ورته یو ستر رقابتي امتیاز ورکوي.
د ودې او پراختیا په برخه کې، د بانک ملي افغان سره د نوي کابل بانک د ادغام پلانونه شتون لري ترڅو یو متحد دولتي بانک رامینځته شي. تمه کیږي چې د دې ادغام وروسته، د پور ورکولو فعالیتونه به په تدریجي ډول بیا پیل شي.
د پیرودونکو نظرونه او عام شکایتونه
ځکه چې نوی کابل بانک د سمارټ فون اپلیکیشن نلري، د ډیجیټل چینلونو له لارې د پیرودونکو نظرونه محدود دي. د څانګو خدماتو کیفیت توپیر لري؛ په ځینو لیرې پرتو څانګو کې د اوږدو کتارونو او د خدماتو ورووالي په اړه د پیرودونکو شکایتونه شتون لري. په تیر کې، د حکومتي معاشونو د ویش پر مهال د نغدو پیسو کمښت هم یو عام شکایت و. د پور محصولاتو محدودیت (د دودیزو پورونو نشتوالی) هم یو تکراري شکایت دی. په مثبت اړخ کې، بانک په ۲۰۱۱ کال کې د جلال اباد په بریدونو کې د امنیتي ځواکونو لپاره د معاشونو د دوامداره تادیاتو په فعالولو کې بریالی و، او په هغو لیرې پرتو ولسوالیو کې یې د موبایل بانکدارۍ لاسرسی چمتو کړی چې خصوصي بانکونه پکې شتون نلري. بانک په دري او پښتو ژبو د کال سنټر ملاتړ هم وړاندې کوي، چې د ځواب اوسط وخت یې شاوخوا ۲ ساعته دی.
د احتمالي پیرودونکو لپاره عملي مشوره
که تاسو په افغانستان کې د نوي کابل بانک سره د معاملو په اړه فکر کوئ، دلته یو څه عملي مشورې دي چې تاسو سره به مرسته وکړي:
د خدماتو محدودیتونه درک کړئ
- پورونه: تر ټولو مهمه مشوره دا ده چې پوه شئ نوی کابل بانک اوس مهال دودیز شخصي یا سوداګریز پورونه نه ورکوي. که ستاسو اصلي اړتیا د نغدو پور وي، نو تاسو باید نورو مالي موسسو ته مراجعه وکړئ.
- اسلامي تمویل: که تاسو د اسلامي تمویل محصولاتو (مرابحه، اجاره، مشارکت، مضاربه) ته لیوالتیا لرئ، نو دا بانک کولی شي تاسو ته خدمت وکړي. ډاډ ترلاسه کړئ چې تاسو د هر محصول شرایط او اړتیاوې په بشپړه توګه درک کوئ. د اسلامي تمویل قراردادونه د دودیزو پورونو څخه توپیر لري، نو د دوی په اړه ښه مطالعه وکړئ.
د حساب پرانیستلو او خدماتو ته پام وکړئ
- د معاشونو حسابونه: که تاسو حکومتي کارمند یاست، نو د نوي کابل بانک سره د معاش حساب پرانیستل ستاسو لپاره یو اسانه او د باور وړ انتخاب دی. بانک په دې برخه کې قوي تجربه لري.
- سپما او جاري حسابونه: د سپما حسابونه د ساتنې فیس نلري، پداسې حال کې چې جاري حسابونه میاشتنی فیس لري. خپلې اړتیاوې و ارزئ او بیا مناسب حساب وټاکئ.
- د څانګې خدمات: د بانک پراخه څانګې شبکه په ځانګړي ډول په کلیوالي سیمو کې ګټوره ده. په هرصورت، د څانګو خدماتو کې د احتمالي ځنډونو یا د نغدو پیسو کمښت لپاره چمتو اوسئ، په ځانګړې توګه د معاشونو د ویش پر مهال.
ډیجیټل خدمات او امنیت
- موبایل بانکداري (SMS/GPRS): پداسې حال کې چې د سمارټ فون اپلیکیشن نشته، د SMS/GPRS خدمت د بیلانس چک کولو او پیسو لیږد لپاره ګټور دی. د دې خدماتو کارولو پر مهال، تل د خپل شخصي معلوماتو په ساتلو کې محتاط اوسئ.
- د ویب پاڼې معلومات: د بانک په رسمي ویب پاڼه کې (www.newkabulbank.af) د نویو محصولاتو، خدماتو او خبرونو په اړه معلومات ترلاسه کړئ.
- د سپما خوندیتوب: په یاد ولرئ چې ستاسو سپما د افغان حکومت لخوا ۱۰۰٪ تضمین شوې ده، کوم چې د مالي خوندیتوب یو مهم فاکتور دی.
د سیالۍ په اړه فکر وکړئ
که ستاسو اړتیاوې د نوي کابل بانک لخوا وړاندیز شوي خدماتو څخه بهر وي (په ځانګړې توګه د دودیزو پورونو په برخه کې)، نو تاسو باید د نورو خصوصي بانکونو لکه افغانستان نړیوال بانک، عزیزي بانک، یا فرسټ مایکرو فاینانس بانک-افغانستان خدمات و ارزئ. دا بانکونه ممکن د پورونو او نورو مالي محصولاتو پراخه لړۍ ولري.
په پایله کې، نوی کابل بانک په افغانستان کې د حکومتي معاشونو په ویش او د اسلامي تمویل په محدودو خدماتو کې یو مهم لوبغاړی دی. پداسې حال کې چې د دې پراخه څانګې شبکه او د حکومتي ملاتړ د اعتبار یو عنصر چمتو کوي، د پور ورکولو فعالیتونو محدودیتونه او د ډیجیټل پلیټ فارمونو نشتوالی هغه ټکي دي چې باید د پیرودونکو لخوا په پام کې ونیول شي.
