معرفی شرکت روشن و پیشینه آن در افغانستان
روشن، با نام حقوقی «شرکت توسعه مخابرات افغانستان لمتد»، از سال ۲۰۰۳ میلادی فعالیت خود را در افغانستان آغاز کرده و به سرعت به یکی از بزرگترین ارائه‌دهندگان خدمات مخابراتی و مالی دیجیتال در کشور مبدل شده است. این شرکت که تحت حمایت صندوق آقاخان برای توسعه اقتصادی (AKFED) قرار دارد، بیش از ۶ میلیون مشترک در سراسر افغانستان دارد. روشن با راه‌اندازی پلتفرم پول موبایلی «ام-پیسه» در سال ۲۰۰۸، پیشگام خدمات مالی الکترونیکی در افغانستان شد. ام-پیسه، خدماتی چون قرضه های خُرد، حواله‌جات، پرداخت معاشات، خرید اعتبار تیلفون و پرداخت بل را برای میلیون‌ها نفر به ارمغان آورده است. روشن دارای مجوز «مؤسسه پول الکترونیکی» (EMI) از دافغانستان بانک بوده و با نهادهای نظارتی همکاری نزدیکی دارد. محصولات متنوع قرضه، شبکه گسترده نمایندگان، سیستم پاسخگویی صوتی چندزبانه (IVR) و توزیع گسترده خدمات از طریق شعب بانکی و نمایندگان محلی، نقش مهمی در تسریع فراگیری مالی در افغانستان ایفا کرده است.
محصولات و خدمات قرضه روشن
روشن از طریق پلتفرم ام-پیسه، انواع مختلفی از محصولات اعتباری را برای رفع نیازهای مالی افراد و کسب‌وکارهای کوچک ارائه می‌دهد.
۱. قرضه شخصی (Personal Credit Loan)
- مبلغ قرضه: حداقل ۱۰۰۰ افغانی (معادل تقریباً ۱۱ دالر آمریکایی) تا حداکثر ۵۰,۰۰۰ افغانی (معادل تقریباً ۵۵۰ دالر آمریکایی).
- نرخ سود:
- برای قرضه های بدون وثیقه: از ۱.۲% تا ۱.۸% ماهانه (که معادل ۱۴% تا ۲۲% سالانه است).
- برای قرضه های با وثیقه: تا ۰.۹% ماهانه (که معادل ۱۰.۸% سالانه است).
- مدت بازپرداخت: از ۱ ماه تا ۱۲ ماه.
- فیس‌ها:
- فیس اولیه (Origination Fee): ۲% از مبلغ اصلی قرضه.
- فیس پروسس (Processing Fee): ۱۰۰ افغانی.
- فیس دیرکرد (Late Payment Fee): ۵۰۰ افغانی برای هر روز دیرکرد.
۲. قرضه تجاری (Business Credit Share)
- مبلغ قرضه: حداقل ۵۰۰۰ افغانی (معادل تقریباً ۵۵ دالر آمریکایی) تا حداکثر ۲۰۰,۰۰۰ افغانی (معادل تقریباً ۲۲۰۰ دالر آمریکایی).
- نرخ سود: از ۱.۰% تا ۱.۵% ماهانه (که معادل ۱۲% تا ۱۸% سالانه است).
- مدت بازپرداخت: از ۳ ماه تا ۱۸ ماه.
- فیس‌ها:
- فیس اولیه (Origination Fee): ۱.۵% از مبلغ اصلی قرضه.
- فیس پروسس (Processing Fee): ۲۰۰ افغانی.
- فیس دیرکرد (Late Payment Fee): ۱۰۰۰ افغانی برای هر روز دیرکرد.
وثیقه و امتیازدهی اعتباری
برای قرضه های تا سقف ۲۰,۰۰۰ افغانی، معمولاً نیازی به وثیقه نیست. اما برای مبالغ بالاتر، ممکن است وثیقه‌هایی مانند گرو گذاشتن حساب ام-پیسه، سفته یا معرفی ضامن نیاز باشد. روشن سابقه تراکنش‌های ام-پیسه مشتری را برای ارزیابی اعتباری استفاده می‌کند و از یک سیستم خودکار برای ارزیابی ریسک بر اساس رفتار بازپرداخت گذشته استفاده می‌کند. جمع‌آوری اطلاعات شناسایی مشتری (KYC) توسط نمایندگان نیز بخشی از فرآیند ارزیابی است.
فرآیند درخواست و الزامات
درخواست قرضه از روشن یک فرآیند ساده و دسترس‌پذیر است که از چندین کانال صورت می‌گیرد:
- از طریق اپلیکیشن موبایل روشن: اپلیکیشن برای هر دو سیستم عامل اندروید و iOS در دسترس است.
- از طریق وب‌سایت ام-پیسه: m-paisa.roshan.af
- از طریق نمایندگان روشن: بیش از ۳۵۰ نماینده فعال در سراسر کشور.
- از طریق شعب بانک‌های همکار: روشن با ۱۳۲ شعبه بانکی در افغانستان همکاری دارد.
الزامات شناسایی مشتری (KYC):
- کارت هویت ملی (تذکره).
- سیم‌کارت فعال روشن.
- عکس بیومتریک (در صورت نیاز).
ثبت‌نام از طریق سیستم پاسخگویی صوتی (IVR) نیز به زبان‌های دری، پشتو و انگلیسی امکان‌پذیر است. درخواست‌های قرضه برای مبالغ کم‌ریسک معمولاً به صورت فوری تأیید می‌شوند، در حالی که قرضه های با مبالغ بالاتر ممکن است نیاز به بررسی دستی داشته باشند.
ویژگی‌های اپلیکیشن موبایل و تجربه کاربری
اپلیکیشن موبایل روشن (ام-پیسه) که برای کاربران اندروید (۴.۱ ستاره از ۵) و iOS (۴.۳ ستاره از ۵) در دسترس است، مجموعه‌ای از ویژگی‌های کاربردی را ارائه می‌دهد:
- درخواست و مدیریت قرضه.
- مدیریت حساب ام-پیسه و انتقال پول به دیگران (P2P).
- پرداخت بل‌ها و خرید اعتبار تیلفون.
بازخورد کاربران عموماً مثبت بوده و به سهولت استفاده، سیستم IVR چندزبانه و سرعت پرداخت قرضه اشاره کرده‌اند. با این حال، برخی از کاربران از قطع شدن گاه‌وبی‌گاه شبکه و فیس‌های نسبتاً بالای برداشت نقدی در نمایندگی‌ها شکایت کرده‌اند. روشن با ارائه خدمات ۲۴ ساعته از طریق مرکز تماس، گفتگوی آنلاین و پشتیبانی از طریق رسانه‌های اجتماعی، به حل مشکلات مشتریان می‌پردازد.
وضعیت نظارتی و مجوزها
روشن دارای مجوزهای لازم برای فعالیت در افغانستان است. این شرکت مجوز مخابراتی خود را از وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی و مجوز «مؤسسه پول الکترونیکی» (EMI) را در اپریل ۲۰۱۱ از دافغانستان بانک دریافت کرده است. روشن اولین شرکتی در افغانستان بود که این مجوز را کسب کرد. این شرکت به طور فعال به قوانین مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم (AML/CFT) پایبند است و با سازمان‌هایی مانند USAID و بانک جهانی همکاری می‌کند. روشن در تدوین مقررات پول الکترونیکی نیز نقش فعال داشته و برای حمایت از مصرف‌کنندگان، سیستم پاسخگویی صوتی چندزبانه، شفافیت در افشای فیس‌ها، مرکز تماس ۲۴/۷ و مکانیزم رسیدگی به شکایات را فراهم آورده است.
جایگاه روشن در بازار و مقایسه با رقبا
در بازار مخابرات افغانستان، روشن با حدود ۳۴% سهم مشترکین، یکی از بازیگران اصلی است و گسترده‌ترین پوشش شبکه را در مناطق روستایی دارد. در زمینه پول موبایلی، روشن با «ام-پیسه» پیشگام بوده و تخمین زده می‌شود که حدود ۶۰% از سهم بازار پرداخت‌های موبایلی را در اختیار دارد که آن را در جایگاه رهبری در مقایسه با رقبایی چون «ای-مانی» اتصالات قرار می‌دهد.
تمایزها و نقاط قوت:
- شبکه گسترده نمایندگان: روشن دارای یک شبکه وسیع از نمایندگان در سراسر کشور است که دسترسی به خدمات را حتی در مناطق دورافتاده تسهیل می‌کند.
- IVR چندزبانه: سیستم پاسخگویی صوتی چندزبانه روشن، به ویژه برای کاربران بی‌سواد، بسیار کاربردی است.
- مشارکت‌ها: روشن با نهادهایی مانند بانک انکشاف زراعت (FMFB) و وسترن یونیون (از طریق پست افغان) برای ارائه خدمات حواله‌جات و سایر خدمات مالی همکاری می‌کند.
با وجود رقابت، روشن به دلیل سابقه طولانی، زیرساخت قوی و تمرکز بر فراگیری مالی، جایگاه مستحکمی در بازار افغانستان دارد و برنامه‌هایی برای توسعه قرضه های دیجیتال، پس‌انداز و بیمه‌های خُرد را در دست اجرا دارد.
توصیه‌های عملی برای متقاضیان قرضه
اگر قصد دریافت قرضه از روشن یا هر نهاد مالی دیگری را دارید، توجه به نکات زیر ضروری است:
- شرایط و ضوابط را دقیق بخوانید: قبل از امضای هر سندی، از تمام شرایط، نرخ‌های سود، فیس‌ها و جریمه‌های دیرکرد آگاه شوید.
- توانایی بازپرداخت خود را ارزیابی کنید: مطمئن شوید که می‌توانید اقساط قرضه را در موعد مقرر و بدون فشار مالی پرداخت کنید. به یاد داشته باشید که عدم پرداخت به موقع می‌تواند منجر به افزایش بدهی و آسیب به سابقه اعتباری شما شود.
- از اپلیکیشن موبایل استفاده کنید: برای سادگی و دسترسی سریع، اپلیکیشن روشن را دانلود کرده و از طریق آن قرضه درخواست دهید و حساب خود را مدیریت کنید.
- سوالات خود را بپرسید: در صورت داشتن هرگونه ابهام، با مرکز تماس روشن (۲۴/۷) تماس بگیرید یا از طریق کانال‌های پشتیبانی آنلاین سوالات خود را مطرح کنید. شفافیت در اطلاعات مالی حق شماست.
- از جریمه‌های دیرکرد آگاه باشید: فیس‌های دیرکرد در روشن می‌تواند به سرعت افزایش یابد (۵۰۰ افغانی برای قرضه شخصی و ۱۰۰۰ افغانی برای قرضه تجاری در روز). برنامه‌ریزی دقیق برای بازپرداخت به موقع، شما را از این جریمه‌ها در امان نگه می‌دارد.
- اطلاعات شخصی خود را محافظت کنید: هرگز اطلاعات حساب ام-پیسه، رمز عبور یا جزئیات بانکی خود را با افراد ناشناس به اشتراک نگذارید.
روشن با هدف تسهیل دسترسی به خدمات مالی برای عموم مردم افغانستان، نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور ایفا می‌کند. با درک کامل خدمات و مسئولیت‌های خود، می‌توانید از فرصت‌های مالی ارائه شده توسط این شرکت به بهترین شکل بهره‌مند شوید.
